Öjeni ve Sosyal Darwinizm
Genetik üstünlükler talebinin içerisinde hastalıklı ve kusurlu genleri ortadan kaldırmaya yönelik uygulamaların yanı sıra, daha zeki, daha uzun, daha güçlü olması için istekler olabilir mi? Bu talepler bizi “öjeni (doğuştan iyi oluş-ayrıcalıklı insan yaratma-kalıtımsal soyluluk)” kavramına yönlendirmektedir. “Öjeni” kavramının “kalıtımsal soyluluk” ve “ayrıcalıklı insan yaratma” anlamlarını biyoetik alanında kullanılan “yamaç aşağı kaymak” argümanı ile birlikte değerlendirirsek, argümanı şu şekilde formüle edebiliriz; ilk ve masum olan A adımı atıldığında, onu istenmeyen bir durumu tanımlayan B adımı takip edecektir ki B adımı etik olarak kabul edilemezdir.
Avrupada Öjeni
Öjeniyi Almanya’da ilk benimseyen ve yayan kişi ise, ünlü evrimsel biyolog Ernst Haeckel oldu. Haeckel, Darwin’in yakın bir dostu ve destekçisiydi.
Haeckel aynı zamanda öjenizm savunucusuydu. Bu uygulamayı Alman toplumu içerisinde yaygınlaştırmak için çeşitli faaliyetleri yürütmekteydi. Fakat öjenik uygulamalar Alman toplumu içerisinde Naziler iktidara gelene kadar yaygın bir biçimde uygulanamadı. Naziler ise iktidara geldikten sonra çeşitli dönemlerde, çeşitli vesilelerle öjenik uygulamaların faaliyete geçmesini sağladılar. Bu noktada bazı bilimci-yaratılışçı çevreler Haeckel’in fikirlerinin Nazilere miras kaldığını hiçbir delilleri olmadan iddia ediyor. Oysa Nazi’lerin ve koyu bir Katolik olan Hitler’in öjenizm projesi Haeckel’in “öjenizm” anlayışından tamamen bağımsız bir biçimde ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Tarih bize belgelerle ispat ediyor ki Nazi’ler bilimselliğinden zerre kuşku duyulmasa da Haeckel’e ait bütün bilimsel teorileri reddetmiş ve Haeckel’in bütün görüşlerine istisnasız savaş açmıştı, Haeckel’in çalışmalarının yayınlanması da ciddi anlamda Naziler tarafından engellenmiştir. Nazi’lerin bizzat kendilerine ait olan makalelerde ve yayınlarda da “Partimiz ve temsilcileri Haeckel’in fikirlerini reddetmekte ve Haeckel’in her türlü araştırma ve eğitim faaliyetlerinin önüne geçilmesini savunmaktadır” tarzındaki birçok ifadeye rastlayabilirsiniz.
Benito Mussolini de İtalya’yı emperyalist ve faşist temeller üzerine oturtmak için aynı Öjenik kavramlardan ve iddialardan faydalanmıştır.
1935 yılında Etiyopya’yı işgal ederek 1941 yılına kadar 15 bin insanı katlettirdi. Etiyopya işgalini, ırkçı görüşleriyle destekleyerek makul göstermekten de geri kalmadı. Mussolini’ye göre Etiyopyalılar siyah ırktan oldukları için aşağıdırlar ve İtalyanlar gibi üstün bir ırk tarafından yönetilmek onlar için bir şeref olmalıydı.
1900'lü yıllarda Fransız hükümeti, psikolog Alfred Binet’e zihinsel özürlü çocukları diğerlerinden ayırma görevi verdi.
Kısaca : Öjeni güçlü üstün bir topluluk yaratma faaliyeti olarak tanımlanabilir.
Sosyal Darwinizm
Biraz karmaşık bir kavramla karşı karşıyayız bazı kaynaklarda geçtiğine göre Herbert Spencer Sosyal Darwinizmi güçlü olan hayatta kalır ilkesi üzerine geliştirilmiştir fakat bir darwinizm uygulaması olarak belirtilmemesi gerekmektedir çünkü darwin’in teorisi adaptasyon üzerine kurulmuştur.Bazı yazılarda şöyle geçer ;
Sosyal darwinizmi geçersiz kılan en önemli nokta, insanı insan yapan yani diğer hayvanlardan ayıran temel özelliklerin kalıtımsal olarak değil, kültürel olarak aktarılmasıdır.
Bu yüzden Sosyal Darwinizm sorunlu kavram olarak adlandırılmaktadır. Peki Sosyal Darwinizm ve Öjeni arasındaki bağlantı nedir?
Önceden de dediğim gibi Sosyal Darwinizm en güçlü olan hayatta kalır ilkesi üzerine kurulmuştur. Öjeni de güçlü olan ayrıcalıklı bir toplum yaratmak için başvurulan bir faaliyet olduğu için bir Sosyal Darwinizm örneği olarak belirtilmektedir.
Haeckel ve Sosyal Darwinizm
Bazı tarihçiler Haeckel’in sosyal Darwinizm’ini Ulusal Sosyalist ideolojinin öncüsü olarak gördüler. Diğerleri ilişkiyi hep birlikte reddetti.
Kanıt bazı açılardan belirsizdir. Haeckel bir yandan bilimsel ırkçılığın savunucusuydu. Evrimsel biyolojinin ırkların zeka ve yetenek bakımından eşitsiz olduğunu ve yaşamlarının da eşit olmayan bir değer olduğunu kesin olarak kanıtladığını iddia etti. “Varoluş mücadelesi” nin bir sonucu olarak, “düşük” ırkların nihayetinde yok edileceği sonucuna varmıştır. Aynı zamanda “en uygun olanın hayatta kalmasının” doğal bir yasa olduğuna ve bu mücadelenin ırkın gelişmesine yol açtığına inanan sosyal bir Darwinistti. Öjeni savunucusu olarak, aynı zamanda yaklaşık 200.000 zihinsel ve doğuştan hastalığın tıbbi kontrol panosu tarafından öldürülmesi gerektiğine inanıyordu.
Bu fikir daha sonra Aktion T4 programının bir parçası olarak Üçüncü Reich tarafından uygulamaya konuldu. Alman Irk Hijyeni Derneği’nin kurucusu Alfred Ploetz, Haeckel’e defalarca övgüde bulundu ve onu fahri üye olmaya davet etti. Haeckel daveti kabul etti. Haeckel ayrıca Almanya’nın otoriter bir siyasi sistem tarafından yönetilmesi gerektiğine ve toplumların içindeki ve arasındaki eşitsizliklerin evrim hukukunun kaçınılmaz bir ürünü olduğuna inanıyordu.
Haeckel aynı zamanda Alman kültürünün üstünlüğüne güçlü bir şekilde inanan aşırı bir Alman milliyetçisiydi.
Öte yandan Haeckel bir Yahudi aleyhtarı değildi. Irksal hiyerarşilerde, Yahudileri Ulusal Sosyalist ırksal düşüncede olduğu gibi tabana daha yakın olmak yerine en tepeye daha yakın görünme eğilimi gösterdi. Ayrıca, savaş lehine propaganda yazdığı Birinci Dünya Savaşı’na kadar pasifistti. Haeckel ve Ulusal Sosyalizm arasında anlamlı bir bağlantıyı reddeden tarihçilerin temel argümanları, o zamanlar Haeckel’in fikirlerinin çok yaygın olması, Ulusal Sosyalistlerin diğer düşünürler tarafından çok daha güçlü bir şekilde etkilenmesi ve Haeckel’in 19. yüzyıl Alman liberali olarak düzgün bir şekilde sınıflandırılmasıdır.
20. yüzyıl Ulusal Sosyalizminin öncüsü olmaktan ziyade.Evrimsel biyoloji ile Ulusal Sosyalist ideoloji arasındaki uyumsuzluklara işaret ediyor.
Nazilerin kendileri, Haeckel’in ideolojilerinin öncüsü olarak sayılması gerekip gerekmediği sorusuna bölündü. SS kaptanı ve biyolog Heinz Brücher, 1936'da Haeckel’e “biyolojik durum düşüncesinde öncü” olarak övgüde bulunduğu bir Haeckel biyografisi yazdı. Bu görüş, 1934'te Haeckel’in 100. doğum gününü kutlayan bilimsel dergi Der Biologie tarafından da paylaşıldı ve birkaç makaleyi kendisini Ulusal Sosyalizmin öncü bir düşünürü olarak ilan etti. Diğer Naziler Haeckel’den uzak durdular. 1935'te yayınlanan Nazi propaganda kılavuzları Darwin’i ve evrimi popüler kılan kitapları “sınırlandırılmış bir listede” listeledi. Haeckel, yasak yazar olarak isme eklenmiştir. Nazi Irk Politikaları Bölümü üyesi Gunther Hecht de Haeckel’i Ulusal Sosyalizmin öncüsü olarak reddeden bir muhtıra yayınladı.
Nazi siyasi filozofu Kurt Hildebrandt da Haeckel’i reddetti. Sonunda Naziler Haeckel’i reddetti çünkü evrimsel fikirleri Nazi ideolojisi ile uzlaştırılamadı.
Kaynakça;
https://www.journalagent.com/tjob/pdfs/TJOB_6_3_109_115.pdf
https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96jenik
https://evrimagaci.org/evrim-ve-ideoloji-sosyal-darwinizm-nedir-ojeni-nedir-5520
http://www.felsefetasi.org/ojenik-hareketi-ustun-insan-irki-yaratmak/
https://bilimvegelecek.com.tr/index.php/2008/01/01/sorunlu-bir-kavram-sosyal-darwinizm/
https://www.researchgate.net/publication/301598605_Sosyal_Darwinizm
https://medium.com/@erdemakyuz/sosyal-darwinizm-92b1d499b7ab
